روی

نویسنده : نویسنده موضوع : دانستنی ها بدون دیدگاه

آلیاژهای روی از قرنها پیش استفاده می‌شده‌است. کالاهای برنجی که به ۱۰۰۰-۱۴۰۰ سال پیش باز می‌گردند در فلسطین پیدا شده‌اند و اشیاء رویی با ۸۷٪ روی در ترانسیلوانیا ما قبل تاریخ یافت شده‌اند. به خاطر نقطه جوش پایین و واکنش شیمیایی این فلز (روی جدا شده دود شده و قابل دست یابی نبود) خصوصیات واقعی این فلز در زمان باستان مشخص نشده بود. ساخت برنج به رومی‌ها نسبت داده شده و مربوط به ۳۰ سال پیش از میلاد می‌باشد. آنها کالامین و مس را با یکدیگر در بوته آهنگری حرارت می‌دادند که در این عمل اکسید روی در کالامین کاهش میافت و فلز روی آزاد توسط مس به دام انداخته می‌شد و به شکل آلیاژ در می‌آمد. برنج بدست آمده یا در قالب ریخته می‌شد یا با چکش به شکلهای مختلف در می‌آمد

وزن اتمی این محصول ۶۵.۳۸ چگالی ۷.۱۳۳ نقطه ذوب۴۱۹.۸۳ درجه سانتیگراددرجه سختی بر حسب واحد موهس ۵/۲ دارای ظرفیت۲ درگروهIIB جدول تناوب دارای ایزوتوپهای طبیعی۷۰ -۶۸-۶۶-۶۴ وایزوتوپهای رادیواکتیو۷۲-۷۱-۶۹-۶۵-۶۳-۶۰ روی فلز نرم و سفیدباقابلیت چکش خواری باجلای خاکستری متمایل به آبی قابل حل دراسیدهاوبازهاوغیرقابل حل درآب می‌باشد

مانند فلزات دیگر به آرامی واکنش نشان می‌دهد. با اکسیژن و دیگر غیر فلزات ترکیب شده و با اسید رقیق واکنش نشان داده و گاز هیدروژن آزاد می‌کند. چهارمین فلز متداول و مورد استفاده بوده و بعد از آهن آلومینیوم و مس بیشترین فلزی تولیدی می‌باشد. حالت اکسیداسیون متداول این عنصر +۲ می‌باشد.

معرفی صنعت روی:

 فلزی است به رنگ سفید مایل به آبی یا نقره ای که در پوسته ی زمین وجود دارد .میزان فراوانی روی در طبیعت بسته به مکان و فصل تغییر میکند .

روی خالص بسیار نرم بوده در درجه حرارت معمولی ترد و شکننده است و با ضربه ی چکش به راحتی می شکند .همچنین این ماده قابل نورد نیست. روی در طبیعت بیشتر به صورت سولفور یافت میشود.

این فلز به صورت اشکال تجاری متنوعی مانند : شمش و کلوخه ورق و سیم گلوله ای میله ای دانه ای و  پولکی ارائه میگردد . این فلز از جمله مهمترین و با ارزش ترین فلزات است که در صنایع مختلف به ویژه در ساخت آلیاژها و صنعت گالوانیزاسیون کاربرد های فراوانی دارد . این فلز در ساختار اقتصادی هر کشور جهت تولید و تکمیل انواع فرآورده های صنعتی نقش اساسی دارد .سرب و روی در طبیعت همواره با هم آمیخته بوده و سنگ های درونگیر مشترکی دارند.

ویژگی های روی:

این فلز به لحاظ خواص کاربردی از جمله واکنش پذیری با آهن مقاومت در برابر خوردگی ، خواص الکتروشیمیایی ،نقطه ذوب پایین، سیالیت ، ظرفیت بالا برای عمل آوری سطح ، استحکام ، آلیاژپذیری ، شکل پذیری ، مقاومت کششی بالا ، ماده مغذی ، بهبودی و التیام دهندگی و …، مصارف گوناگونی پیدا کرده است.

زمانیکه این فلز با ۴% آلومینیوم آلیاژ شود ، مقاومت تسلیم و سختی آن به اندازه زیادی افزایش می یابد . خاصیت الکترونگاتیوی روی سبب استفاده وسیع آن در باتری های خشک شده است.

ویژگی های این فلز شامل:

۱-شکل پذیری

۲-الکتروشیمیایی

۳-درجه ذوب پایین

۴-مقاومت در برابر خوردگی

۵-سیالیت

۶-استحکام

۷-ویژگی های آلیاژی

ویژگی هایی نظیر (مقاومت در برابر خوردگی )( واکنش پذیری با آهن ) و (خاصیت الکتروشیمیایی) فلز روی موجب استفاده از آن به عنوان یک (پوشش مناسب در برابر خوردگی ) گالوانیزاسیون ، گردیده است . از فولاد گالوانیزه در صنایع ساخت و ساز ، نیرو، ساخت امکان رفاهی شهری (نظیر نیمکت و میزو…) کشاورزی و حمل و نقل استفاده میشود.

درجه ذوب پایین ، سیالیت و استحکام روی موجب استفاده از آن در ریخته گری شده است .

ازاین فلز در تولید آلیاژهای مختلفی نظیر برنج ، آلیاژهای آلومینیوم و آلیاژهای منیزیوم استفاده می شود که این آلیاژها در صنایع ساخت و ساز ،اتومبیل سازی الکتریکی و … کاربرد دارد.

شکل پذیری و مقاومت در برابر خوردگی این فلز سبب تولید ورقه های روی می شود که از آنها در صنعت ساخت و ساز استفاده می شود .

خاصیت الکتروشیمیایی این محصول موجب استفاده از آن در تولید باتری ها شده است.

خاصیت شیمیایی این فلز موجب استفاده از آن در تولید باتری ها شده است .

مصارف و کاربردهای این فلز :

آمار جهانی مصرف اولیه و نهایی این فلز در بخش های مختلف اقتصادی به شرح زیر می باشد :

۱-گالوانیزاسیون

۲- برنج و برنز

۳-وسایل نیم ساخته

۴-مصارف شیمیایی

۵-ساخت و ساز

۶-حمل و نقل

۷-مهندسی عمومی

۸-کالاهای مصرفی و الکتریکی

مصارف و کاربردهای روی در صنعت  گالوانیزاسیون :

 

۱-روشی برای پوشش فلزات فاسد شدنی با استفاده از فلزات دیگر همچون روی می باشد  . یکی از عمده ترین محصولات تولیدی ،آهن  سفید (آهن گالوانیزه ) است.

۲-گالوانیزاسیون حدود ۴۷-۵۰% از مصرف فلز روی را شامل می شود و عمده ترین صنعت مصرف کننده روی به شمار می رود .فولادای گالوانیزه شده در هر جایی ممکن است استفاده شده باشند از جمله ساختن لوله بخاری ،کانال کولر ،شیروانی منازل ،لوله های آب و غیره.